Narodowy Dzień Zwycięstwa

W Narodowym Dniu Zwycięstwa – bo takie dziś święto obchodzimy na mocy ustawy rządowej z 24.kwietnia 2015 - kilka słów na temat myśliborskiego cmentarza wojskowego.

Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków 12.11.1991 r. pod nr 374/91

Burmistrz Myśliborza Władysław Narożyński w swoich "Wspomnieniach" zanotował, iż cmentarz wojenny - zwany przez niego „Cmentarzem Bohaterów” - został założony „na wieży” za jego kadencji (w latach 1947 – 1950). Przeprowadzono wtedy ekshumacje mogił wojskowych na terenie rynku miejskiego oraz przy klasztorze podominikańskim (od strony ob. Myśliborskiego Ośrodka Kultury) – pełniącym pod koniec wojny rolę szpitala. Narożyński utrzymuje, iż wśród ekshumowanych, oprócz żołnierzy polskich i radzieckich, znajdowali się również „jeńcy” czescy, francuscy i jugosłowiańscy.

Wybór nowego miejsca pochówku dla żołnierzy poległych w walkach o Pomorze Zachodnie nie był obojętny i sam w sobie stanowił gest o znaczeniu symbolicznym. Wysoka wieża widokowa wznosząca się ponad terenem cmentarnego wzgórza, poświęcona była niemieckim bohaterom poległym w I wojnie światowej i wraz z amfiteatrem tworzyła kompleks Thingplatz`u będącego w zamyśle wyrazem potęgi i siły narodu niemieckiego. Tym samym pochówek w tym miejscu żołnierzy wojsk polsko-radzieckich sankcjonował ostatecznie – w sposób symboliczny - przejęcie władzy nad ziemiami myśliborskimi i kres rządów „faszystów”. Był to element ważny zarówno propagandowo, jak i kulturotwórczo – oto stworzono godne miejsce pochówku dla współczesnych bohaterów, miejsce które można odwiedzać i z którym można się utożsamiać. W końcu był to również zabieg czysto pragmatyczny – wyprowadzający setki trupów poza główny obręb miasta.

Wieża początkowo pozostała na terenie cmentarza, w jej podcieniach zawisły natomiast tablice pamiątkowe w języku polskim i rosyjskim, a nad arkadą przebitą w wyższej kondygnacji budowli, zamontowano tablicę z datami: 9 V 1945 – 9 V 196(?)3.

W roku 1972 wieżę zastąpił monumentalny pomnik „Braterstwa Broni” z wmontowaną na wysokim cokole tablicą z napisem „Za wolność i pokój”. Uroczyste odsłonięcie pomnika towarzyszyło obchodom rocznicy Bitwy pod Lenino i świętu Ludowego Wojska Polskiego – było to 12.10.1972 r.
Pomnik stanowią dwie złączone ze sobą, kubaturowo traktowane postaci – jak się kobiety i mężczyzny – jedna z nich trzyma (a właściwie wspiera się na nim) miecz, druga zaś tarczę z gołębicą. Autorem projektu pomnika jest Sławomir Lewiński – rzeźbiarz słynący z wielu podobnych prac, zrealizowanych na terenie Pomorza i nie tylko. Co ciekawe ten sam artysta zaprojektował „witacz” znajdujący się dawniej na wjeździe do naszego miasta.

Mogiły żołnierzy umieszczono na opadającej partii wzniesienia w kaskadowo rozmieszczonych rzędach – groby Polaków znaczą krzyże, Rosjan – gwiazdy. Zgodnie z „Opisem powojennego cmentarza (mogiły zbiorowej) żołnierzy, jeńców wojennych i obywateli ZSRR poległych na terenie Polski” (materiały IPN) na cmentarzu w 44 mogiłach zbiorowych złożono 687 zwłok, w tym 617 ciał żołnierzy radzieckich i 70 żołnierzy wojska polskiego. Cmentarz ukończono rozszerzać w roku 1953.

W roku 2005 cmentarz wojskowy został wyremontowany. W tym samym roku dokonano także ostatniego jak dotychczas pochówku na jego terenie – złożono na nim szczątki żołnierzy ekshumowanych na terenie Rożnowa Łobeskiego.